De voorbode van de gruwel van Hiroshima

Tijdens Operatie Gomorra richtten de geallieerde troepen zich voor het eerst op burgers – met behulp van een innovatieve technologie die de Duitse radar vrijwel nutteloos maakte.

 

 

In juli 1943 lanceerden de geallieerde troepen een vurige aanval op de op één na grootste stad van Duitsland. De genadeloze bombardementen werden genoemd naar de Bijbelse stad die God met vuur en zwavel verwoestte en waren bedoeld om het Duitse moreel te vernietigen en de oorlog te beëindigen.
BRIDGEMAN IMAGES

Paul Peters strompelt de bunker uit, de Hamburgse straat op, vluchtend voor de toenemende hitte die bom na bom in zijn appartementengebouw had veroorzaakt. Terwijl mensen zich naar buiten haasten, worden ze geraakt door winden met orkaankracht, rondvliegende vonken en brandend puin.

Het is 1943, en de aanval die van de geallieerden codenaam Operatie Gomorra had meegekregen, maakt een ordelijke havenstad in het hart van de Duitse oorlogsmachine tot een levende hel.

"De vuurstorm was zo sterk dat hoeden van de hoofden van mensen werden gerukt en door de lucht werden geslingerd als brandende vuurballen", vermeldde hij later in een ooggetuigenverslag. “Zelfs kleine kinderen, die alleen rondrenden, werden letterlijk van de grond gesleurd en door de lucht gegooid.” Hoewel Peters de luchtaanval van die nacht overleefde, kwam zijn vrouw om.

Operatie Gomorra, vernoemd naar de Bijbelse stad die God met vuur en zwavel zou hebben verwoest, was een reeks bombardementen die uiteindelijk acht dagen en zeven nachten zou duren en bedoeld was om de op één na grootste stad van Duitsland met de grond gelijk te maken. Dit markeerde het begin van een nieuwe fase van de Tweede Wereldoorlog, één waarin de geallieerden burgers tot doelwit zouden maken, in een verwoede poging om het Duitse moreel te verpletteren en een einde te maken aan de oorlog. Het was ook de eerste keer dat een innovatieve nieuwe technologie werd gebruikt waarmee de radar van het afweersysteem vrijwel onbruikbaar werd.

Waarom "precisiebombardementen" allesbehalve precies waren

Het aanvallen van burgerdoelen was een idee dat geallieerde leiders aan het begin van de oorlog nog afstotelijk vonden. Ondanks aanvankelijke verliezen en de demoraliserende Duitse bomaanvallen op Londen in 1940 en 1941 weerstonden ze in eerste instantie de roep om de Duitsers een koekje van eigen deeg te geven. "Beste heer, dit is een militaire oorlog, geen burgeroorlog", waren de befaamde woorden van de Britse premier Winston Churchill tegen een parlementslid dat had opgeroepen tot een snelle vergelding van de Blitz.

Maar tegen 1943 werd die visie steeds minder populair. De Royal Air Force (RAF) gebruikte een "precisiebombardementsstrategie", waarbij overdag aanvallen op militaire en industriële doelen werden uitgevoerd en 's nachts propaganda over Duitse steden werd uitgestrooid. Maar die strategie werd gehinderd door de onnauwkeurigheid van het materieel van Britse piloten en de gevaren van aanvallen op klaarlichte dag. Er vielen vele slachtoffers.

 De RAF ging toen over op nachtelijke bombardementen. Maar Britse bommenwerpers waren niet gemaakt voor nachtvluchten en de verduistering en het Duitse luchtafweergeschut maakten precisiebombardementen vrijwel onmogelijk. Uit een intern rapport blijkt dat slechts één op de vijf bommenwerpers zijn lading liet vallen binnen vijf mijl van zijn doel.

De opkomst van "gebiedsbombardementen" 

Het was tijd voor een andere tactiek en dus een controversiële strategie die bekend staat als "gebiedsbombardementen". Het concept was heel eenvoudig: In plaats van specifieke doelwitten te bombarderen, zouden geallieerde bommenwerpers zich richten op zowel die doelwitten als de omliggende civiele gebieden. Met deze nieuwe strategie hadden de geallieerden besloten dat hun vijand niet alleen Adolf Hitler of het Duitse leger was, maar ook het Duitse moreel.

 

Ondanks hun aanvankelijke aarzeling gingen Churchill en de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt akkoord met een nieuw plan om Duitse steden tot doelwit te maken en te vernietigen. Hun redenering? Misschien zouden één of twee ongekende aanvallen genoeg zijn om de oorlog te beëindigen. Er waren nog twee voordelen voor de geallieerden: Een grote overwinning met een gebiedsbombardement zou de kritiek op de onnauwkeurige bombardementen van de geallieerden wegnemen en de Sovjet-Unie helpen, die door nazi-Duitsland vanuit het oosten was aangevallen.

Terwijl de geallieerden plannen maakten om een Duitse stad te bombarderen, keken ze goed naar de Blitz die de Londenaren zo had geschokt. Nadat analisten hadden opgemerkt dat Britten wier huizen door bommen waren getroffen waarschijnlijk niet aan het werk zouden gaan, stelden ze vast dat de vernietiging van de grootste steden in Duitsland de Duitse oorlogsinspanning waarschijnlijk zou verlammen. En dus besloten ze om, naast traditionele explosieven, ook brandbommen te gooien om brand te veroorzaken, nadat ze hadden gezien hoeveel schade de Duitse bommen hadden aangericht in Londen.

Ze voerden uitgebreide tests uit om te bepalen hoe ze optimaal konden profiteren van de branden die door die bommen werden veroorzaakt. Het doel was om de neiging van de brand om zich uit te breiden te benutten in combinatie met droge weersomstandigheden en andere factoren, in de hoop dat de noodhulpverleners overweldigend zouden raken en zoveel mogelijk gebieden zouden in de as zouden worden gelegd.

Het enige wat de geallieerden nu nog nodig hadden was een plek om het grote debuut van de tactiek te organiseren. Die vonden ze in Hamburg. Hamburg was een belangrijk centrum van zowel Europese als wereldwijde handel en een steunpilaar van de Duitse militaire macht. De U-boten en andere schepen die Duitsland zo'n gevaarlijke vijand op zee maakten, werden daar geproduceerd, en de 1,5 miljoen inwoners leverden een kritische bijdrage aan de oorlogsinspanning.