İnsanın dünya üzerindeki etkisini azaltmak hepimizin elinde. Dünya Günü'nü ve National Geographic'in yeni girişimi Planet Possible lansmanını kutlamak için, en önemli değişim yaratıcısı olan bizlerle başlayan sürdürülebilirlik fikirlerini inceliyoruz.
Yazan Lauren Jarvis
Tüketici alışkanlıklarımız konusunda daha farkında olmak: satın alımdan su kullanımına, gıda kaynaklarından ulaşıma kadar hepimiz bir fark yaratabiliriz.
FOTOĞRAF EDWARD HOWELL, MACAU PHOTO AGENCY, THE CREATIVE EXCHANGE, FRANK BUSCH / ALL VIA UNSPASH
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK büyük bir kelimedir. Ama konu hepimizin yaptığı şeylere gelince, eğer herkes az da olsa bir şey yapsa, bu çok fazla şeye dönüşebilir. Kendi evimizde tükettiğimiz şeylerin dünyadaki en büyük ve en hayati ekosistemler üzerinde doğrudan etkisi olabiliyor. Türlerin ve biyoçeşitliliğin yıkıcı kaybının önlemek için gereken tek bir şey var: harekete geçmek!
Bu Dünya Günü’nde, National Geographic, gezegenimizde daha sade bir yaşam sürmemizi sağlayacak yeni bir girişim olan Planet Possible'ı başlattı. Kasım ayında Birleşik Krallık, Glasgow'da COP26 olarak bilinen 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı'na ev sahipliği yapacak. Konferans iklim değişikliği, sürdürülebilirlik ve biyolojik çeşitlilik kaybına odaklanarak, dünya liderlerinin, bilim insanlarının ve çevrecilerin küresel, koordineli eylemde anlaşmaları için bir şans sunacak. Küresel bir salgından yorulmuş bir gezegende, bu en öncelikli problem gibi görünmeyebilir. Ama aslında dünyamızın sağlığı ve COVID-19 gibi hastalıkların ortaya çıkışı pek çok kişinin sandığından daha fazla birbiriyle bağlantılı.
Her birimiz, her gün yaptığımız seçimlerle olumlu bir fark yaratma gücüne sahibiz: işte başlamanın 26 yolu.
Planet Possible hakkında daha fazla bilgi edin.
1. Daha az ürün satın alın
Doğadan aldığımız ve ürüne dönüştürdüğümüz tüm hammaddelerin yaklaşık üçte ikisi atığa dönüşüyor. Bu nedenle gezegenin sağlığı, ihtiyacımız olanı sürdürülebilir bir şekilde tedarik etmemize ve işimiz bittiğinde onu başka bir amaca uygun hale getirmemize bağlıdır. Başarılı ve sürdürülebilir bir geleceğin şekli daireseldir: kaynakları tutumlu kullandığımız ve sonsuz bir şekilde geri dönüştürdüğümüz döngüsel bir ekonomi. Birleşik Krallık'ın en başarılı açık deniz yarışçısı ve Ellen MacArthur Vakfı'nın kurucusu Dame Ellen MacArthur, "Döngüsel ekonomi vizyonumuzda, tasarımı gereği atıklar ve kirlilik ortadan kalkar, malzeme ve ürünler kullanımda tutulur ve doğa yeniden canlanır" diyor. "Böyle bir ekonomi, toplumun ihtiyaçlarını gezegenimizin ihtiyaçları ile dengeleyecektir."
2. Daha fazla bitki tüketin
Çevre belgeselleri Cowspiracy: The Sustainability Secret ve Seaspiracy'i çeken film yapımcısı Kip Andersen "Gıda için her yıl 80 milyar hayvanı yetiştirmenin ve öldürmenin gezegenimize muazzam bir bedeli oluyor. Bunun nedeni, çoğunlukla soya, mısır veya ottan oluşan yemlerini yetiştirmek ve büyütmek için gereken topraktan kaynaklanıyor" diyor. Andersen'e göre, “Bu durum yaşam alanı tahribatı, su tüketimi ve kirliliğin, ormansızlaşmanın ve yaban hayatının yok olmasının önde gelen nedenidir. Monokültürler (soya, mısır veya ot) ve monotürler (inekler, domuzlar veya tavuklar) biyolojik çeşitliliğe sahip ekosistemlerin yerini alır". Küresel ete alternatif ürünler pazarının 2025 yılına kadar £5 milyar’ın üzerinde olacağı tahmin ediliyor ve bitki bazlı ürünler, kişisel ve hayvan sağlığı konusunda kaygı duyan en büyük et hayranlarının bile kalbini kazanıyor. Yüksek çevresel üretim maliyetiyle birleştiğinde, et ve süt ürünleri tüketimini azaltmak ayak izinizi küçültmenin ve potansiyel olarak sağlığınızı iyileştirmenin en etkili yollarından biri olarak öne çıkıyor.
3. Daha az enerji kullanın
Düşük karbonlu enerji üretimine ve gelişen teknolojilere yatırım teşvik politikaları, Birleşik Krallık elektrik sektöründe CO2 salınımlarının 2008 ile 2019 arasında %67 ve açık deniz rüzgar maliyetlerinin £150/MWh'den yaklaşık £40/MWh'ye düşmesini sağladı. Ancak Birleşik Krallık’ın karbon salınımının %22'si hala evlerimizden kaynaklanıyor. Green Energy, Octopus, Ecotricity gibi yeşil bir enerji şirketine geçmeyi düşünün veya anlık teklifler sunan, önceki tedarikçinizden bir diğerine geçişi yöneten, aylık faturalarınızı azaltan ve CO2 salınımını her yıl ortalama 3.2 ton oranında azaltmanıza yardımcı olan yüksek puanlı Bulb'a geçmeyi düşünün. Energy Saving Trust'tan tavsiye almak ve akıllı bir enerji sistemi kurmak da enerji kullanımınızı yönetmenize ve izlemenize ve karbon salınımını azaltmanıza yardımcı olabilir.
4. Plastiksiz piknik
Her yıl 300 milyon ton plastik atık üretiyoruz: bu neredeyse tüm insan nüfusunun ağırlığına eşit. İç mekanda yemek yemeye getirilen COVID-19 kısıtlamaları sayesinde insanların bir araya gelme yöntemi piknik yapmak oldu. Plastikle kaplı plajlar ve parklardan anlayacağımız üzere doğada zaman geçirmenin en yeşil yolu bu değil ne yazık ki. Bu duruma cevaben, deniz koruma kuruluşu Ocean Generation, atık plastik sorunuyla izlemesi kolay bazı ipuçları sunduğu Plastiksiz Piknik Yarışması ile mücadele etmeyi hedefliyor.
Plastik atıkların yalnızca yaklaşık %9'u geri dönüştürülürken geri kalanı çöp sahaları, nehirler veya denizde son buluyor. Ocean Generation’ın kurucusu Jo Ruxton, "Plastik sistemden her geçtiğinde aşağı dönüşür ve kalitesini kaybeder. Ne zaman ki geri dönüştürülemez hale gelir, o zaman yakılır veya gömülür" diyor. "Ne yazık ki bu çevre krizinden geri dönüşüm ile çıkamayız." Bu nedenle açık hava gezintilerinizde yanınıza her zaman yeniden kullanılabilir bir kahve fincanı, su şişesi ve çatal bıçak alın.
Piknik yapmak sosyal mesafe önlemleri sırasında arkadaşlarınızı görmek için ideal bir yol oldu. Yeniden kullanılabilir veya biyobozunur çatal bıçak takımı, tabaklar, bardaklar ve sepetler kullanmak onu gezegen için de ideal hale getirebilir.
5. Yeşil Temizlik
Temiz bir ev hiç bu kadar önemli olmamıştı. Ancak evi temiz tutmak için zehirli bir karışım hazırlamanıza gerek yok. Süpermarket rafları hâlâ insan ve gezegen sağlığına zararlı olması muhtemel kimyasallarla dolu, plastik ambalajlı temizlik ürünleriyle dolu. Tuvaletleri ve giderleri temizlemek için aşındırıcı çamaşır suyunu karbonat veya sirke ile değiştirin veya EcoVibe gibi çevre dostu bir şirketin sunduğu daha nazik banyo ve mutfak temizlik ürünlerine geçin. Sürdürülebilir başlangıç kitleri, tümü biyobozunur ambalajlarda sunulan, yeniden doldurulabilir cam sprey şişeleri ve plastik içermeyen konsantre temizlik paketlerini, egzotik koku seçenekleriyle birlikte sunar. Tamamen doğal hindistancevizi lifli bulaşık tellerini de deneyin. Çamaşır yıkamak için ise, ödüllü Ecoegg her yıl 40 plastik şişe deterjan ve yumuşatıcı tasarrufu sağlayabilen, yeniden doldurulabilir, uzun ömürlü Çamaşır Yumurtaları sunuyor. Ek olarak havlu kağıtlara yeniden kullanılabilir bir alternatif olan Bambu Havluları kullanabilirsiniz.
6. Yatırımlarınızı inceleyin
Şu anda karbon ayak izinizi azaltmaya odaklanıyor olabilirsiniz, ancak geleceğiniz için yaptığınız yatırımlarla farkında olmadan etik olmayan, çevreyi kirleten işletmelere katkıda bulunuyor olabilir misiniz? Bankanız veya emeklilik fonunuz fosil yakıtlardan ormansızlaşmaya kadar her şeyi finanse ediyor olabilir. Paranızın nereye harcandığını öğrenin ve Paramın Önemi Olsun kampanyasını destekleyerek etik yatırımı teşvik edin. Bugün Birleşik Krallık emeklilik fonundaki trilyonlarca sterlin yarın daha yeşil bir yarın yaratmak için çalışabilir.
7. Mikrofiberleri yönetin
Çevreye sadece dünyanın dört bir yanındaki kumsallara vurmuş gördüğünüz plastik denizi zarar vermiyor. Her evsel çamaşır yıkama sırasında, sentetik malzemeler yaklaşık 700.000 mikrofiber döküyor: mevcut filtreleme sistemlerinden sızan küçük plastik parçacıklar okyanuslarımıza sızıyor ve suda yaşayan organizmalar tarafından yutuluyor. Bir çalışma, Kuzey Denizi karidesinin % 63'ünün sentetik lif içerdiğini gösterdi. (İzleyin: Plastik 101)
Marine Conservation Society'nin Stop Ocean Threads kampanyası, İngiltere'de her hafta çevreye salınan 10 trilyon elyafı yakalamak için çamaşır makinesi üreticilerini acil olarak filtreler eklemeye çağırıyor. Marine Conservation Society Temiz Denizler Başkanı Dr. Laura Foster, "Bu esnada, yumuşatıcı kullanmak, 30 derecede ve makine tam doluyken çamaşır yıkamak ve toz deterjandan sıvıya geçmek mikrofiber dökülmesini azaltmanın yollarından bazılarıdır" diyor. Bir Guppyfriend Yıkama Torbası kullanmak da bir yıkama sırasında sentetik elyaf dökülmesini ortalama %86 azaltmaya yardımcı olabilir.
Plastik olmayan diş fırçaları, yeniden doldurulabilir kozmetik kaplar ve yeniden kullanılabilir taşıma çantaları gibi daha sürdürülebilir bakım malzemeleri, kişisel atık üretiminiz üzerinde doğrudan bir etki yaratmanın bariz ama etkili yollarıdır.
FOTOĞRAF THE HUMBLE CO (L) THE CREATIVE EXCHANGE (R) / UNSPLASH
8. Daha akıllı bakım yapın
Hepimiz bir güzellik veya bakım ürününü severiz, ancak neyin işe yaradığını ve neyi sevdiğimize karar verdikten sonra, yepyeni bir kutu veya şişe yerine ürünlerin yedeklerini satın almak tonlarca atıktan tasarruf sağlayabilir. Neyse ki markalar, uzman geri dönüşüm şirketi TerraCycle ile Loop Atıksız Alışveriş Projesive diğer mağaza içi geri dönüşüm ortaklıkları ile güçlerini birleştirerek bu konuda çalışıyor. Atık olacak ürünlerinin sayısını azaltmak için çalışan veya proaktif olarak sürdürülebilir ambalaj üzerinde çalışan markaları araştırın. Şişeler yerine temizleme sabunları, yeniden kullanılabilir jiletler ve yeniden doldurulabilir, tatlı kokulu Wild gibi doğal deodorantları tercih etmek sizin plastik kullanımınızı da azaltacaktır.
9. Kağıtı hayatınızdan çıkarın
Bankanızdan gelen ekstreleri ve desteklediğiniz tüm hayır kurumlarından gelen güncellemeleri kağıtsız hale getirmek iyi bir ilk adımdır. Bir adım daha ileri gitmek isterseniz, posta yoluyla aldığınız istenmeyen pazarlama postası miktarını azaltmak için Posta Tercih Hizmetine kaydolmayı düşünebilirsiniz. Ve bir 'istenmeyen postaya hayır' etiketi yapmak ve posta kutunuza yapıştırmak kolay bir yöntemdir.
10. Yakıt ikmali yapın (re fuel)
Başbakan Boris Johnson’ın Yeşil Sanayi Devrimi İçin On Maddelik Planının bir parçası olarak Birleşik Krallık, planlanandan on yıl önce, 2030'dan itibaren yeni benzinli ve dizel otomobil ve kamyonet satışını yasakladı. İkinci el benzinli ve dizel otomobillerin satış yasağından muaf tutulmasıyla geçişi teşvik etmek için hükümet, sıfır veya çok düşük emisyonlu araçlar satın alanlara £582 milyon ve şarj noktaları kurmak için £1,3 milyar hibe sözü verdi. Toplu ulaşım sistemlerini daha iyi kullanmak, Birleşik Krallık'ın yasal olarak bağlayıcı olan 2050 yılına kadar net sıfır sera gazı salınımı hedefine ulaşması için de önem arz etmektedir.
Ev ofisinizin güç kullanımını azaltmak, kumaş maskeler kullanmak, ulaşım yöntemlerinizi gözden geçirmek ve çöp toplama ve plaj temizliği aktivitelerine katılmak. Bunların hepsi oldukça etkili eylemlerdir.
Fotoğraf YASMINA H, VERA DAVIDOVA, ANDREW ROBERTS / UNSPLASH; ALT SOL, MARINE CONSERVATION SOCIETY
11. Sürdürülebilir maske kullanın
Dünyanın bazı bölgeleri tek kullanımlık malzemelerin kullanımının bırakılması konusunda ilerleme kaydederken, COVID-19 salgını kişisel koruyucu ekipmanlara (PPE) duyulan acil bir ihtiyacı ateşledi ve bu da tek kullanımlık plastiklerde devasa bir artışa neden oldu. Her ay tahminen 129 milyar yüz maskesi ve 65 milyar eldiven ve çok fazla koruyucu sargı kullanılıyor. Atılan PPE okyanuslarımıza ulaştıkça bu etki gelecekte uzun süre hissedilecek. Ancak yıkanabilir bir yüz maskesi seçmek yardımcı olacaktır. Deniz koruma organizasyonu 4Ocean'dan yapacağınız %100 GOTS sertifikalı organik pamuk yeniden kullanılabilir ve sürdürülebilir her 2’li paket yüz maskesi alımı nehirlerden, denizlerden ve kıyı şeridinden 3 kg çöpün temizlenmesini destekliyor.
12. Ofisinizi ekolojik hale getirin
Artık çoğumuz evden çalıştığımıza göre ofisimizin eko-verimliliği bize bağlı. Raflarınızı belgelerle doldurmak yerine çalışma alanınız için mobilyalarınızı ileri dönüştürün ve dijital dosyalama sistemleri kurun. Kağıt ve zarfları geri dönüştürün ve yeniden kullanın. Web tarayıcınız olarak Ecosia'yı kullanmayı düşünün (her çevrimiçi aramanızda bir ağaç dikiyorlar). Şarj edilebilir pillere, LED ampullere geçin ve enerji tasarrufu sağlayan akıllı bir güç kablosuna yatırım yapın. Bir pencere, doğal ışık ve bol miktarda bitki ile kendi verimliliğinizi ve mutluluğunuzu artırmayı da unutmayın.
13. Yaban hayatı savunun
COVID-19 salgını, gezegenimizi paylaştığımız yaratıklara yönelik davranışlarımızın değişmesi gerektiğine dair aldığımız en net sinyallerden biridir. Küresel memeli, kuş, amfibi, sürüngen ve balık nüfusları, yarım yüzyıldan kısa bir süre içinde ortalama üçte iki azaldı. Kaderlerimiz birbirinin içine geçmişken, sesi çıkmayanları savunmak için bu kadar önemli bir dönem olmamıştı. Dilekçeler yazın ve imzalayın, milletvekilinize yazın, yüksek sesle ve barışçıl bir şekilde protesto yapın, doğa için adalet kampanyalarını destekleyin, sosyal medyadavahşi yaşam savunucularını takip edin ve tanıdığınız kişileri de aynısını yapmaya teşvik edin.
14. Genç başlayın
Bir eko-savaşçı olmak için asla çok genç değilsiniz. Birleşik Krallık'ta her gün tahminen sekiz milyon plastik dolu tek kullanımlık bebek bezi atılıyor ve her birinin ayrışması 500 yıl kadar sürüyor. Evinizde bir bebek varsa, indirimde olan veya olacak olan, bu bezlere sürdürülebilir bir alternatif olabilir. Biyobozunur alternatiflar artık mevcut ama eski tip yeniden kullanılabilir ürünler de geri dönüş yaparak önemli israfı ve maliyeti düşürüyor (ürün tasarımcısı Luisa Kahlfeldt'in şık deniz yosunu ve odun hamurundan üretilmiş Sumo Bebek Bezi'ni inceleyin). Bu arada, karbonsuz şirket Piccolo, her yıl 60 milyondan fazla geri dönüştürülemez paket satan bir endüstri için ileriye doğru atılan dev bir adım olarak Avrupa'nın ilk tamamen geri dönüştürülebilir organik bebek maması paketlerini üretti.
15. Balıkları denizde bırakın
"Balıkçılık uygulaması ticari, “sürdürülebilir” veya çiftlik balıkçılığı olsa da, insanları beslemek için her yıl okyanustan 1,5 trilyon balığı alıp öldürmek okyanuslarımızda meydana gelen biyoçeşitlilik çöküşünün açık ara önde gelen nedenidir" diyor Seaspiracy ve Cowspiracy film yapımcısı Kip Andersen. "Okyanus bu kadar talanaltındayken kesinlikle gelişemez". Balık ihtiyacınızı vegan balık alternatifleriyle karşılayın veya bunun yerine bitki bazlı öğünlere geçin.